Stanowisko IAA Polska w sprawie projektu ustawy uniemożliwiącej dokonywanie fraudów.

Dot. Projektu z dnia 13 czerwca 2017 ustawy o zmianie ustawy Prawo Telekomunikacyjne oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Do Pani Minister cyfryzacji – Anny Streżyńskiej,

W imieniu IAA Polska. Międzynarodowego Stowarzyszenia Reklamy, przedstawiamy poniżej uwagi do projektu z dnia 13 czerwca 2017 ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

IAA Polska. Międzynarodowe Stowarzyszenie Reklamy jest częścią największego stowarzyszenia marketingowego na świecie, istniejącego od 1938 roku. W Polsce działa nieprzerwanie od 1993 r. i jest jedyną organizacją w naszym kraju, która skupia przedstawicieli wszystkich uczestników procesu komunikacji reklamowej: reklamodawców, agencje reklamowe, domy mediowe, agencje badawcze oraz media.

Celami statutowych Stowarzyszenia są min:

– podejmowanie działań na rzecz swobody komunikowania się producentów i konsumentów,

– wpływanie na kształt i jakość regulacji dotyczących całej branży marketingowej,

– kształtowanie wizerunku reklamy odpowiedzialnej społecznie i etycznej.

• Uwaga generalna.

W stanowisku IAA Polska w sprawie wzmiankowanego projektu przedstawionego do konsultacji zwracamy uwagę na konieczność wprowadzenia takich zmian do proponowanych przepisów, które uniemożliwią dokonywanie nadużyć przez podmioty dopuszczające się fraudów, a jednocześnie nie spowodują wyeliminowania uczciwych usługodawców z rynku usług o podwyższonej opłacie.

• Uzasadnienie.

1. Brak celowości uzyskiwania podwójnej zgody abonenta na świadczenie usług powtarzających się. 

Projekt zakłada, że w przypadku, gdy usługa o podwyższonej opłacie świadczona jest w sposób powtarzalny na podstawie uprzedniego oświadczenia woli abonenta, jej dostawca jest obowiązany uzyskać zgodę abonenta na świadczenie usługi o podwyższonej opłacie bezpośrednio przed rozpoczęciem jej świadczenia.

Powyższe rozwiązanie oznacza, że dostawca usługi musi dwukrotnie pozyskiwać zgodę abonenta na świadczenie usługi. Zwracamy uwagę, że przepis wprost wskazuje, że usługodawca świadczy usługę subskrypcyjną na podstawie uprzedniego oświadczenia woli abonenta. Oznacza to, że usługodawca musi pozyskać wyraźne oświadczenie woli abonenta zanim zacznie świadczyć usługę. Jednocześnie ustawa wprowadza obowiązek kolejnego pozyskania takiej zgody w sposób zgodny z przepisem art. 174 Prawa telekomunikacyjnego. Rozwiązanie takie może być całkowicie niewykonalne i może prowadzić do znacznego zwiększenia nieuzasadnionych kosztów ponoszonych przez dostawców usług.

W wielu przypadkach rozpoczęcie świadczenia usług subskrypcyjnych następuje zaraz po wyrażeniu przez abonenta woli skorzystania z danej usługi. Przyjmując literalną wykładnię przepisu oznacza to, że dostawca usługi powinien taką zgodę pozyskać dwa razy w ciągu np. jednego kontaktu z abonentem. Naszym zdaniem nie ma racjonalnego uzasadnienia dla takiego wymogu. Zakładając, że w większości przypadków klient jest świadomy swoich działań, obowiązek podwójnego wyrażania zgody powoduje jedynie jego rozdrażnienie.

Obowiązek pozyskiwania podwójnej zgody będzie oznaczał konieczność ponoszenia dodatkowych, nieuzasadnionych kosztów związanych z podwójnym kontaktem z klientem, a także podwójnym (niekiedy potrójnym zważywszy na wymogi z Ustawy o Prawach konsumenta) utrwalaniem zgody i przekazywaniem jej do abonenta.

W konkluzji wnosimy o wykreślenie powyższej propozycji z Projektu.

2. Ustalenie ustawowego progu blokady.

Ustawa zakłada wprowadzenie obligatoryjnego progu kwotowego dla wszystkich abonentów na poziomie 35 PLN. Ustalenie progu na tak niskim poziomie oznacza utratę możliwości kreowania szeregu usług, a co za tym idzie spadek ich popularności wśród klientów (zakładamy bowiem, że jedynie niewielka liczba klientów zdecyduje się na kontakt z operatorem w celu podwyższenia progu). W dalszej konsekwencji może to oznaczać ograniczenie działalności uczciwych, rzetelnych podmiotów oraz zahamowanie (blokadę) rozwoju całego segmentu usług. Warto nadmienić, że chodzi min. o usługi typu konkursy, loterie, głosowania, ale też mikropłatności.

W konkluzji wnioskujemy o ustalenie progu kwotowego wynikającego z ustawy na poziomie 100 PLN. Blokada na tym poziomie w pełni chroni przed fraudami, które najczęściej sięgają tysięcy złotych, a jednocześnie zachowuje możliwość prowadzenia działalności przez uczciwych dostawców usług.

3. Zrealizowanie usługi z naruszeniem obowiązków, a zapłata od klienta.

Nowy przepis zakłada, że w przypadku zrealizowania usługi o podwyższonej opłacie z naruszeniem obowiązków, o których mowa w art. 64 ust. 1, 4-5b i 7 oraz 64a, dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie może żądać od abonenta zapłaty za tę usługę. W związku z tym, że „naruszenie obowiązków” nie jest pojęciem precyzyjnie zdefiniowanym, przepis ten stwarza możliwość do nadużyć ze strony nieuczciwych klientów.

Wnioskujemy o usunięcie tego przepisu.

4. Zakres informacji objętych zgłoszeniem i obowiązek aktualizacji

Nowelizacja przewiduje zwiększenie zakresu informacji, objętych zgłoszeniem. Co do zasady, są to zmiany zasługujące na aprobatę, gdyż mają umożliwić abonentowi sprawdzenie, jaki podmiot realizuje oferowane mu dodatkowe świadczenie (np. organizuje konkurs) i jaka jest jego cena. Jednak trudno uznać za uzasadnione wymaganie, aby podmiot, realizujący dodatkowe świadczenie, zgłaszał nazwę (firmę), adres i siedzibę operatora, w którego sieci będzie uruchomiona usługa o podwyższonej opłacie. M. in dlatego, że numeracja jest jednolita i te same numery nie powtarzają się w różnych sieciach. Zatem do sprawdzenia, czy oferowana usługa o dodatkowej opłacie jest świadczona legalnie, Abonentowi wystarczy sam numer (ewentualnie wraz z identyfikatorem usługi, jeżeli numer jest używany do świadczenia więcej niż jednej usługi).

Obowiązek zgłaszania, a zwłaszcza aktualizowania informacji o operatorze będzie poważnym obciążeniem dla podmiotu realizującego dodatkowe świadczenie. Zazwyczaj podmiot ten zawiera umowę z integratorem, który z kolei jest kontrahentem dostawcy usług telekomunikacyjnych. Ten zaś może, ale nie musi być operatorem. W rezultacie nie jest oczywiste, że podmiot realizujący dodatkowe świadczenie zna dane operatora – a w każdym razie może nie wiedzieć o zmianach tych danych. Tymczasem projektowany art. 65 ust. 1d pkt 1 w związku z ust. 1 pkt 4 Prawa telekomunikacyjnego nakazuje temu podmiotowi – pod rygorem kary w wysokości do 3% rocznego przychodu – przekazywać zgłoszenie aktualizacyjne najpóźniej w terminie 7 dni od dnia zmiany danych operatora. Wykonanie tego obowiązku wymagałoby prowadzenia przez podmiot zobowiązany ciągłego monitoringu danych operatorów. Jest to praktycznie niemożliwe w przypadku podmiotów, dla których realizacja dodatkowych świadczeń nie stanowi głównego przedmiotu działalności.

Nowelizacja obejmuje również szczegółowe uregulowania proceduralne, związane z obowiązkiem zgłoszeniowym. Regulacje te są potrzebne, gdyż dotychczasowe przepisy są bardzo lakoniczne. Jedną z tych zmian oceniamy jednak negatywnie – wydłużenie z 7 do 14 dni okresu wyprzedzenia, z jakim ma być dokonywane zgłoszenie.

W konkluzji wnioskujemy o rezygnację z obowiązku określonego w projektowanym art. 65 ust. 1 pkt 4 Prawa telekomunikacyjnego oraz pozostawienie obecnie obowiązującego okresu wyprzedzenia, z jakim ma być dokonywane zgłoszenie.

5. Penalizacja naruszeń Prawa telekomunikacyjnego

Z projektowanej treści art. 201 ust. 1 pkt 1 Prawa telekomunikacyjnego wynika, że Prezes UKE jest zobowiązany do nałożenia kary pieniężnej nawet na podmiot, który zaniechał naruszeń i zastosował się do zaleceń pokontrolnych.

W naszej ocenie takie rozwiązanie cechuje niepotrzebna represyjność. Uważamy, że decyzja o nałożeniu kary powinna być podejmowana po rozważeniu, czy wymaga tego charakter i zakres naruszenia. Podmioty, które nie są profesjonalistami na rynku telekomunikacyjnym (np. realizujące dodatkowe świadczenia), dopuszczające się uchybień po raz pierwszy lub uchybień mniejszej wagi, nie powinny być karane, lecz w pierwszej kolejności edukowane.

6. Okres wejścia w życie nowych przepisów

Usługi o podwyższonej opłacie są świadczone w bardzo skomplikowanych modelach, gdzie występuje dostawca usług telekomunikacyjnych, integrator usług o podwyższonej opłacie i wreszcie podmiot realizujący dodatkowe świadczenie. To oznacza, że na każdym z w/w poziomów konieczne jest podjęcie działań w celu wdrożenia nowych przepisów. Proces ten nie dzieje się równocześnie, ale z reguły najpierw przepisy wdrażają dostawcy usług telekomunikacyjnych (często takie wdrożenie zajmuje prawie cały okres przewidziany w przepisach na dostosowanie do nowego prawa), następnie integratorzy usług, a dopiero na końcu podmioty realizujące dodatkowe usługi. Wynika to ze skali działalności i będącej jej konsekwencją siły rynkowej poszczególnych grup podmiotów. Integratorzy dostosowują się do rozwiązań oferowanych przez dostawców usług telekomunikacyjnych, a podmioty ostatniej grupy – do rozwiązań integratorów.  Dlatego bez odpowiedniego czasu na wdrożenie nowych przepisów szczególnie podmioty realizujące dodatkowe usługi mogą mieć problem z dostosowaniem się do nowych przepisów na czas.

Biorąc powyższe pod uwagę wnioskujemy, by nowe przepisy weszły w życie po 9 miesiącach.

•  Podsumowanie.

Dziękujemy za możliwość zgłoszenia uwag do projektu z dnia 13 czerwca 2017 ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W naszej ocenie większość zaproponowanych zmian zasługuje na aprobatę. Jednocześnie liczymy na uwzględnienie uwag zgłoszonych przez IAA Polska, ponieważ w naszej ocenie mogą one skuteczniej ograniczyć negatywne, (ale też marginalne) praktyki fraudów, zachowując jednocześnie godziwe warunki prowadzenia działalności przez uczciwych usługodawców z rynku usług o podwyższonej opłacie.

Jerzy Minorczyk

Dyrektor Generalny IAA Polska